Отец Павел Великанов: Исповедта и откривањето на помислите
Четврти и последен дел од написот
Во разни Православни цркви има разни пристапи кон редовноста на исповедта. Тој момент би било правилно да не се формализира, затоа што секоја формулација ќе приведе кон тоа да почнеме повторно да ја восприемаме исповедта како услов за движење кон Христа.
Она што сум имал можност да го сретнам во другите Православни цркви (особено во манастирите) е праксата да се оди кај духовникот, не поретко од еднаш во месецот, и да се откриваат своите помисли. Но, откривањето на помислите воопшто не е исповед како синоним на покајанието во нашето поимање на зборот. Човекот едноставно на оној што има доверба, што го љуби, што ја знае историјата на неговиот живот, му ги раскажува сите свои внатрешни сомнежи, дрскости, борба и победи, го открива својот живот, како живее во моментот, што го вознемирува, какви прашања го теретат.
Ако постојат некои моменти, за кои човекот смета дека е неопходно да се покае, тој се кае за нив – и добива разрешување, духовен совет, духовна и молитвена поддршка. Ете тоа може да се практикува регуларно.
Но, од човекот да се бара во него да се случи длабоко покајание, промена на целиот негов живот според некаков попис, е повеќе од дрскост. Кога говориме за вистинското покајание, тоа е таква состојба, кога човекот ќе го замрази својот грев, ќе предизвика во него длабока одвратност, тој повеќе никогаш и за ништо нема да се поврати кон тоа. И тука сме принудени да признаеме дека, ако постојано ни се случува да ги возродуваме тие чувства кај нашите парохјани, ќе ги направиме психички болни луѓе, кај кои сѐ внатре би било растурено, кои во својата душа нема да видат ништо добро, за што би можеле да се фатат.
Неодамна го читав старецот Порфириј Кавсокаливит кој пишува:
„За многумина религијата е борба, беспокој и стрес. Затоа многу ’религиозни‘ луѓе ги сметаат за несреќни луѓе, затоа што гледаат во каква плачевна состојба тие се наоѓаат. И тоа е навистина така. Ако не се разбере религијата во нејзината длабочина, ако не се живее со неа, тогаш религијата се превратува во болест, и тоа во страшна болест. Толку страшна што човекот ја губи контролата над своите постапки, станува безволен и бессилен, чувствува вознемир и стрес, раководен е од зол дух. Тој прави поклони, плаче, повикува, божем се смирува, но сето тоа смирение е сатанско дејство.
Некои од таквите луѓе религијата ја восприемаат како еден од видовите на мачење. Во црква прават поклони, се крстат, говорат: ’Ние сме грешни, недостојни‘ – а штом излезат надвор почнуваат да хулат, ако некој и малку им причини непријатност. Станува очигледно дека во нив има демон.“
Фактички, кај нас денес покајанието, откривањето на помислите, духовната беседа се соединети во еден формат на исповед, задолжителна пред причестувањето. На свештеникот му раскажуваат како живеат, какви проблеми имаат и често воедно си измислуваат некакви гревови, кои од формалност би било добро да се исповедаат – оти како може да си на исповед, а да не „наредиш“ гревови, за да „предадеш“ нешто?
На духовниците, кои го знаат целиот живот на своите духовни чеда, кои со нив имаат доверителски односи, постојана комуникација, чинам, може да им се даде право на таквите чеда да благословуваат да се причестуваат онолку често, колку што сакаат – но само при услови на запазување на таа жива постојана врска, често општење, откривање на помислите со можност да следи исповед и покајание – каде „расеаноста на мислите на молитва“ нема да стои во ист ред со „проневерата“ и „блудот“.
Сепак, уште еднаш ќе истакнам: тоа во никој случај не треба да стане општозадолжителна пракса; во повеќето случаи е неопходно да се запази праксата што ја имаме денес – задолжителна исповед пред причестување. Станува збор за некое проширување на внатрешниот „коридор“ на сознанието на црковната заедница за условите околу подготовката за Светите Тајни.
И тука треба да им биде јасен на сите принципот: колку почесто човекот оди во храмот, построго го запазува црковниот устав – толку полесни треба да бидат условите за негово допуштање кон Причеста. Но, ако човекот еднаш во годината се причестува, доаѓа во храмот за Божик и Велигден – може да се постави и прашањето, дали треба таквиот човек да биде допуштен кон Чашата, дури и ако пред тоа постел цела недела.
протоереј Павел Великанов
Подготвил: Георгиј Глигоров
Извор: http://www.pravmir.ru/svoboda-very-ili-duxovnyj-totalitarizm/
