Биоетика (5): За контрацепцијата

А како гледа Црквата на проблемот со контрацепцијата? Дали тоа е неопходност или, сепак, зло?

Црквата без никакво чудење гледа на контрацепцијата. Но, во исто време, во нашата социјална концепција има многу резервен, внимателен пристап. Црквата категорично е против оние методи на контрацепција, коишто носат абортивен карактер – т.е. го убиваат веќе зачнатото дете. Што се однесува на контрацептивите со спречувачко дејство, тогаш овде односот е посложен – сè зависи од мотивот на човекот. Ако тие се употребуваат едноставно заради тоа, да не се зема на себеси одговорност, да се обезбеди комфортот на својот живот, тогаш тоа е извратување на самата смисла на сопружничкото соединување. А друга работа е кога, да речеме, родителите се вознемирени од тоа што тие веќе имаат четири деца и ако се појави уште едно бебе, тогаш тие на своите постари деца не ќе можат да им ја дадат должната грижа, образование. И затоа го одложуваат раѓањето на своето идно дете. И уште повеќе – ако контрацептивите се употребуваат од медицински причини. Во тој случај, односот на Црквата е поблаг.

Но, во ваквите дискусии секогаш ќе има несогласувања, притоа, исто така, и по основните принципи. Возможно ли е да се најде заеднички именител?

Главното несогласие меѓу христијанските и светските пристапи кон биоетиката се состои во одговорот на прашањето, што е тоа човек. Телесен организам или нешто повеќе? Кога започнува човечкото постоење: со минутата на зачнувањето или со моментот на исходот од лоното на мајката? Кога престанува животот на човекот: со престанувањето на функцијата на мозокот или, пак, со моментот кога здодеало да се живее? Кога човекот станува човек и кога тој престанува да биде тоа?

Но, во што е овде тешкотијата: само што сте дошле до јасно формулирање на она, што е човекот, вие закажувате создавање на контрационен логор. Затоа што со помош на таа ваша формула вие сега можете човеколиките суштества да ги разделите на два вида: на едни ќе им дозволите да се нарекуваат луѓе, а други, според вашето гледиште, ќе бидат нелуѓе; тие ќе се најдат вон етиката, вон законот. Тие тогаш ќе можат да бидат уништувани… Јас не разбирам, зошто детето во состојба од минутата на раѓањето плус една недела е човек, а минус една недела е недочовек…

Затоа и велам дека таквите предмети, како биоетиката, се потребни – едноставно заради тоа, да се научиме да гледаме на човекот не само преку окцето на микроскопот.

Од гледиште на Христијанството, човекот, освен срцето, слезинката и останатото, има уште и душа. И нејзе ѝ е потребен повод за живот, повод за возрастување. А размислувањата над моралните проблеми и е повод за тоа, да се најде во себе самата таа душа и да се изведе од полуатрофираната состојба.

Но, зошто лекарот треба да размислува за душата, кога тоа е лична работа на пациентот? И воопшто, со душата се занимаваат „лекарите во раса“, т.е. свештениците. Тоа е нивна директна обврска, а не на лекарите. Лекарот го лечи телото…

Ние сме должни да размислуваме за душата, токму затоа што таа е еден од условите за исцеление на телото. Преку душата на болниот, како и преку душата на лекарот, може да се убрза или, пак, да се успори процесот на исцеление, дури и на чисто физичките болести и трауми.

Не треба да се заборави дека покрај школите на западната новоевропска медицина постојат и други школи, да речеме, источни, чија мода во наши денови е крајно голема. Тие поаѓаат токму од тоа, дека човекот е целосно суштество и дека патот до неговото лекување лежи преку душата.

Православието се согласува со тоа. Затоа, пред да се одлета на Далечниот Исток во потрага по лекарства и егзотични методи на исцеление, ајде да се обидеме да погледнеме што има во нашата европска христијанска традиција.

(продолжува)

ѓакон Андреј Кураев

Прв дел    Втор дел    Трети дел    Четврти дел

Г.Г.